A bheil thu deiseil airson Bingo na Seachdain Matamataig a chluich? Dòigh spòrsail air na gnìomhan Seachdain Matamataig agad uile a leantainn. Cia mheud gnìomh as urrainn dhut a chrìochnachadh? An urrainn dhut sreath a chrìochnachadh tarsainn, sìos no gu trastanach? No eadhon a’ chairt gu lèir! Roinn na nì thu air Facebook no Bluesky leis an hashtag #MathsWeekScot.
Gheibh thu molaidhean is cuideachadh gu h-ìosal airson gach tòimhseachan air duilleag Bingo na Seachdain Matamataig. Bu toil leinn cluinntinn mu na tha thu ris – na bi leisg dealbhan a phostadh air Facebook agus Bluesky leis an hashtag #MathsWeekScot agus tag a chur oirnn. Lorgaidh tu sinn an seo:
Thoiribh fa-near: Tha cuid de na gnìomhan a’ ceangal ri làraichean nach eil sa Ghàidhlig.
Tòimhseachain
Fuasgail tòimhseachan
’S e dòigh spòrsail a th’ ann an tòimhseachain loidigeach agus fuasgladh chòdaichean airson do sgilean fuasgladh-cheistean matamataigeach a chleachdadh. Tha raon de thòimhseachain an-asgaidh againn, nam measg tòimhseachain loidigeach agus sudoku aig diofar ìrean duilgheadais, codaichean agus dùbhlain crioptografaidh. Faodaidh tu fiù feuchainn ri do theachdaireachd dhìomhair fhèin a chrioptachadh.
Tha seòmraichean teichidh a’ tabhann mòran chothroman airson sgilean àireamhachd, matamataig agus loidsig a chleachdadh. Tha grunn sheòmraichean teichidh air-loidhne againn, nam measg Escapefrom Lochdonia Manor, Numberella, agus cuid de sheòmraichean teichidh le dàta mar chuspair. Ged a tha iad air an liostadh fo ghoireasan ionnsachaidh do sgoiltean, tha iad cuideachd freagarrach do chlann a tha air an oideachadh aig an taigh no faodaidh teaghlaichean an dèanamh còmhla.
Tha mòran gheamannan ann far am bi thu a’ cleachdadh matamataig is dòcha gun fhios dhut, leithid àireamhan a leughadh air dìsnean, pìos-cluiche a ghluasad air adhart air bòrd-geama, no cairtean a chunntadh. Ach tha cuid de gheamannan ann a chaidh a dhealbhadh a dh’aon ghnothach gus sgilean matamataig a chleachdadh.
Tha geamannan Matamataig furasta againn a bhios a’ cleachdadh cur-ris, toirt-air-falbh, iomadachadh, roinneadh, luach àite agus aithneachadh àireamhan – agus faodar an cluich uile le dìsnean no le cairtean-cluiche àbhaisteach.
Tha tòrr Matamataig an lùib togail le Lego, bho bhith a’ cunntadh bhreigichean agus a’ taghadh nam meudan ceart de bhreigichean, gu geoimeatraidh, agus na ceàrnan agus co-chothromachd anns an togail. Faic an làrach-lìn againn airson togalaichean Lego le cuspair Matamataig leithid an tòimhseachan pentomino againn, cridheachan Lego, no tòimhseachain co-chothromachd Lego. No, carson nach tog thu do phròiseact Lego fhèin.
Tha matamataig agus ealain a’ dol le chèile. Tha cumaidhean, pàtrain, leacadh (tessellation) agus co-chothromachd uile freagarrach airson cruthachalachd. Nach dèan thu fhèin ealain air a bhrosnachadh le matamataig. Faic na bhidiothan ealain againn bho Seachdain Matamataig na h-Alba, gus luchainn no cruthan-tìre bailteil a dhèanamh à diofar chumaidhean, pàtran air craiceann èisg a tharraing le leacadh, no uinneag glainne-dhathte cho-chothromach a chruthachadh. Agus tha tòrr ghnìomhachdan ealain eile ann.
’S e dòigh spòrsail a th’ ann an dealbhan àireamhan airson barrachd misneachd a thoirt do chlann a thaobh àireamhan aithneachadh agus ainmeachadh. Faodaidh sgoilearan nas sine spòrs fhaighinn fhathast le bhith cruthachail. Feuch ri ar dealbhan ath-chruthachadh, no cruthaich do chuid fhèin – dè an dealbh a nì thu le gach àireamh?
Tha tòrr sgilean Matamataig ann an origami, leithid mothachadh spàsail, bloighean, loidhnichean is ceàrnan, co-chothromachd agus cuairteachadh. Paisg comharra-leabhair origami airson an leabhar Matamataig as fheàrr leat, no ionnsaich mar a phaisgeas tu sia-cheàrnach origami a-mach à duilleag de phàipear A4!
Tha a’ cho-fharpais sgrìobhaidh bhrosnachail seo a’ toirt cuireadh do dh’ùghdaran òga ann an clasaichean BS2-7 sgeulachd a dhèanamh anns a bheil eileamaidean Matamataig. Fosgailte do theaghlaichean agus do chlann a tha air an oideachadh aig an taigh, a bharrachd air sgoiltean. Is e an ceann-latha Dihaoine 3 Dàmhair aig 6f.
Tha haiku air a dhèanamh suas de sheachd lidean deug, ann an trì loidhnichean ann am pàtran 5-7-5. ’S e nàdar de haiku a th' ann am pi-ku ach an àite a' phàtrain 5-7-5, tha na lidean ann am pi-ku a' leantainn na h-àireimh de dh'fhigearan anns a' chunbhalachan mhatamataigeach pi (π). Feuch fhèin ri pi-ku a sgrìobhadh!
Tha structar nan lidean anns gach loidhne ann an dàn Fibonacci (no 'Fib') a’ leantainn nan àireamhan ann an sreath Fibonacci: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8 agus mar sin air adhart. Feuch ri dàn Fibonacci a sgrìobhadh, agus cuir a-steach e don cho-fharpais bàrdachd againn!
’S e dòigh air fèin-fhoillseachadh a th’ ann an zine (air fhuaimneachadh mar zeen, goirid airson magazine) airson beachdan a cho-roinn, ceangal a dhèanamh ri daoine eile, agus do smuaintean fhèin a chur an cèill. Cruthaich do zine fhèin a-mach à duilleag pàipeir A4 ann an dìreach deich mionaidean! Tha an goireas air an làraich-lìn againn ag amas air àrd-sgoiltean, ach faodar a’ ghnìomhachd atharrachadh cuideachd airson clann òga agus teaghlaichean (faic a’ bhidio air paisgeadh, an uair sin theirig gu sleamhnag 11 san taisbeanadh).
Cruthaich postair mu na h-àireamhan a tha ag innse do sgeulachd fhèin. Obraich a-mach àireamhan a tha cudromach dhut, leithid:
Bliadhna-breith
Aois
Àirde
Meud bròige
Àireamh de pheataichean
Uair a bhios tu a’ dùsgadh
Àireamh litrichean anns an ainm agad
Dè eile?
A-muigh
Theirig air sealg chumaidhean agus/no àireamhan
’S e sealg-ionmhais dòigh mhath spòrs fhaighinn le matamataig a-muigh. Dh’fhaodadh tu a dhol air Sealg Chumaidhean, a dh'fhaicinn cia mheud cumadh eadar-dhealaichte a lorgas tu anns an sgìre agad, no a dhol air Sealg Àireamhan, agus faicinn dè na h-àireamhan a lorgas tu air taighean, bùthan, soidhnichean-rathaid is eile. Carson nach clàraich thu na lorgas tu agus nach roinn thu na dealbhan agad leinn air-loidhne!
Mura h-eil an aimsir math, faodaidh tu sealg chumaidhean no àireamhan a dhèanamh a-staigh cuideachd, no dh’fhaodadh tu feuchainn ar sealg àireamhan irisean.
Lorg matamataig aig taigh-tasgaidh, gailearaidh ealain no ionad saidheans
Tha grunn thaighean-tasgaidh agus ghailearaidhean againn a’ gabhail pàirt ann an Seachdain Matamataig na h-Alba am-bliadhna, le tachartasan, taisbeanaidhean agus slighean Matamataig air feadh na dùthcha.
Mura h-eil taighean-tasgaidh, gailearaidhean no ionadan saidheans faisg ort, tha mòran dhiubh cuideachd a’ tabhann ghnìomhan air-loidhne ri dhèanamh aig an taigh. Seo moladh no dhà dhut:
Tha tòrr ghnìomhan aig Ionad Saidheans Ghlaschu air am brosnachadh le matamataig san t-sreath aca 'GSC at Home'.
Gnìomhan Eile
Leugh leabhar co-cheangailte ri matamataig no àireamhachd
Tha uimhir de dhòighean ann airson matamataig agus àireamhachd a thoirt beò do chlann bheag. Faodaidh sgeulachdan anns a bheil àireamhan agus cunntadh, cumaidhean agus pàtrain, no bun-bheachdan matamataigeach eile gaol fad-beatha air matamataig àrach annta.
Thoir sùil air molaidhean Urras Leabhraichean na h-Alba airson leabhraichean-dhealbhan a tha a’ toirt taic do dh’àireamhachd, no faic na lèirmheasan leabhraichean ann an earrann nan Teaghlaichean air an làrach-lìn againn. Bu toil leinn cuideachd nan innseadh tu air-loidhne dè na leabhraichean-dhealbhan as fheàrr leat fhèin le cuspair Matamataig.
Is e dòigh spòrsail airson gaol air matamataig a bhrosnachadh prògraman telebhisean agus filmichean le ceangal do mhatamataig a shealltainn do chlann. Tha sinn air taghadh de phrògraman agus fhilmichean a chruinneachadh a tha furasta an sruthadh no fhaighinn air màl air-loidhne, aig a bheil seòrsa de cheangal ri matamataig. Tha cuid de na ceanglaichean nas follaisiche, tha cuid eile nas falaichte – ach tha matamataig anns a h-uile àite! Thoir sùil air an liosta againn agus tagh film don chlas no oidhche fhilmichean teaghlaich:
Tog dealbh airson Matamataig A-staigh (Maths Inside)
Is e farpais togail dhealbhan a th’ ann am ann am Matamataig A-staigh a tha fosgailte do dhuine sam bith ann an Alba, a bhrosnaicheas tu gus coimhead airson matamataig nad bheatha làitheil agus san t-saoghal mun cuairt ort. Bidh e a’ tachairt gach bliadhna san t-Sultain. Tha trì roinnean eadar-dhealaichte ann, agus sia ìrean aoise, bho chlann ro-sgoile gu inbhich, agus mar sin tha rudeigin ann airson an teaghlaich gu lèir.
Thèid fiosrachadh mu 2025 a sgaoileadh nas fhaisge air an àm.
Cleachd do sgilean Matamataig gus rudeigin a bhèicearachd. An robh fios agad gur e bèicearachd aon de na gnìomhan as fheàrr a nì thu aig an taigh airson tòrr sgilean Matamataig eadar-dhealaichte a chleachdadh, nam measg:
Buidseatadh airson stuthan
Tomhas agus cothromachadh stuthan
Reasabaidh a dhùblachadh no a ghearradh ann an leth gus a mheudachadh no a lùghdachadh
Obrachadh a-mach meud do thionaichean bèicearachd
Roinn na taois gu cothromach
Roiligeadh na taois ann an cearcallan, ceart-cheàrnagan no cumaidhean eile
Tomhais ùine còcaireachd na bèicearachd agad
Faigh a-mach tuilleadh mu bhith ag ionnsachadh matamataig tro bhèicearachd sa bhlog againn 'Ready, set bake!' no feuch an reasabaidh againn ‘Pancake Maths’!
We are delighted to once again be collaborating with Twinkl Scotland, who have produced a range of new free resources for this year's Wild Maths theme.
Early, First and Second Level have each received resources relating to Drummond Safari Park and to the topic of weather, linking to and informed by Curriculum for Excellence, which support teaching and learning maths.
Finn Finity and the Wild Maths Zoo Adventure is an interactive story that you can read together with your class or as a family. It incorporates maths puzzles and activities, that you solve as you read.
